1933 yılında Cumhuriyet kutlamalarında Hüsnü Kazım Özler tarafından çekilen “Cumhuriyeti biz böyle kazandık” fotoğrafı, 90 yıl sonra tekrar canlandırıldı. İşte akıllara kazanın ve simgeleşmiş “Cumhuriyeti biz böyle kazandık” pankartlı fotoğrafın gerçek hikayesi!
1933 yılında Uşak’ta çekilen o meşhur fotoğraf, Kurtuluş Savaşı’nda Yunan işgaline dur diyen kahraman Uşak halkının yüzündeki gurur ve mutluluğu resmediyor. Yazdıkları destanın 10. yılında davullu zurnalı bir törenle kutluyor o çok zor kazandıkları cumhuriyeti. Uşak’ın ilk fotoğrafçısı Hüsnü Kazım Özler, nam-ı diğer Foto Kazım o kutlamayı ölümsüzleştiren bu kareyi tarihe miras bırakan isim oluyor.
Aradan geçen 100 yılın ardından o gün yazılan destanın izlerini taşıyan bu anlamlı fotoğraf, Uşak Belediyesi Kent Tarihi Müzesi’nde tarihe tanıklık isteyen tüm ziyaretçilerini bekliyor.
UŞAKLI BİR AİLENİN HİKAYESİ
2015 yılında bu sembol fotoğrafın hikayesi; “Uşaklı bir ailenin hikâyesi… Benim ailemin…” başlıklı yazısında senarist, yapımcı ve oyuncu Gülse Birsel tarafından anlatılmıştı. İşte Gürse Birsel’in o yazısı:
“‘Cumhuriyeti biz böyle kazandık’ başlıklı, Kurtuluş Savaşı’nın sembollerinden biri haline gelmiş bu meşhur fotoğrafı biliyorsunuz. Bu fotoğraf 1933 yılında çekilmiş. O yoksul, Cumhuriyeti küçük imkânlar ama gururla kutlayan şehir, Uşak. Yani babamın memleketi.
Onun babası, yani dedem, İstiklal Savaşı’nda 4 madalya almış Asım Bey. O zaman Kurtuluş Savaşı’nda mücadele edenlere çokça dendiği gibi, lakabı ‘Mücahit Asım’. ‘Cihat’ kelimesinin şimdi Ortadoğu’da olduğu gibi üzerine bomba bağlayıp masum insanların ortasında patlatmak için kullanılmadığı, bu vatanın bağımsızlığı için mertçe savaşmayı ifade ettiği yıllar.
Dedemin 33 kurşun deliği olan bir pelerini var, ilginç bir savaş anısı olarak sonradan Tarih Kurumu’na bağışlanmış.”
“O GÖRDÜĞÜNÜZ SİYAH CEKETLİ ADAM…”
“Fotoğrafın ilginç ve benimle ilgili hikâyesine gelelim: 1933 yılının Cumhuriyet Bayramı’nda çekiliyor. Uşak’ın ilk fotoğrafçısı Hüsnü Kazım Özler tarafından. Babamın deyimiyle ‘Foto Kazım’.
Fotoğrafta gördüğünüz siyah ceketli, kravatlı adam, babamın kuzeni! Dedem Mücahit Asım’ın eşinin (yani babaannemin) dayısının oğlu Kamil Kabalak. Uşak o zaman Kütahya’ya bağlı bir ilçe ve Kamil Bey de o ilçenin belediye başkanı.”
FOTOĞRAF NASIL BULUNDU?
“1990’ların başında babam bu fotoğrafı evde buluyor! Resimdeki kuzeni Kamil Kabalak’ın oğlu Hasan Kabalak’a, Ankara’ya yolluyor. Onlar da Genelkurmay Başkanlığı’nın arşivine gönderiyorlar. Fakat arşive yanlışlıkla Ankara’da 1929’da çekilmiş diye kaydediliyor.”
“2007 yılında, fotoğraftaki Kamil Kabalak’ın yeğeni, (maalesef çok yakın zamanda rahmetli olan) Tuğgeneral Zeki Güngör, dayısının bulunduğu resmi, bir askeri tesiste “Ankara–1929” yazısıyla görüyor. Düzeltilmesi için dava açıyor. Fotoğrafın Uşak’ta çekildiği tespit ediliyor.”
90 YIL SONRA CANLANDIRILDI
Uşak’ın ilk fotoğrafçısı ve milli mücadeledeki birliği en iyi yansıtan “Cumhuriyeti biz böyle kazandık” fotoğrafını çeken Hüsnü Kazım Özler’in oğlu Mustafa Özler ise fotoğraf makinesinin başına geçerek babasını canlandırdı.
90 yıl sonra canlandırılan fotoğrafta babasının rolünü oynamaktan mutluluk ve gurur duyduğunu belirten Mustafa Özler, “Bu resim Uşak’a mâl olmuş bir resim. Uşak’ın adını Türkiye’ye duyuran tek resim. Böyle gurur verici bir tablo Cumhuriyet’in 100. yılında tekrar canlandırıldığı için çok mutluyum.” dedi.
Uşak Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nda oyunculuk yapan Seçil Büyükuğurlu ise, “Kesinlikle bugün burada olmak çok gurur verici öncelikle bunu söylemem gerekiyor. Kurtuluş adlı tiyatro oyunumuzu da birçok defa sergiledik ve oyunu oynarken canlandırdığım karakter de çekilen zorlukları hissettiriyor. Fotoğraf yıllar önce Uşak’ta çekildi. Uşaklı birisi olarak bu bana ayrı bir gurur veriyor. Yüzlerindeki ifade o zamanlarda yaşanılan mücadeleyi ve çektikleri zorlukları bize hissettiriyor.” diye konuştu.
Canlandırmada yer almaktan mutluluk duyduğunu söyleyen ve ileride çocuklarına anlatacakları gurur verici bir anı edindiklerini belirten Çağrı Gülerer, “90 yıl sonra bu fotoğrafın canlandırılmasında rol oynamak benim için çok büyük bir gurur. Zaten Uşak’ın kurtuluşu ile ilgili de bir oyun oynuyoruz ve orada da Cumhuriyeti Biz Böyle Kazandık fotoğrafını canlandırıyoruz. Burada olduğumuz için çok mutluyuz.” dedi.
